تفسیر حمد(۳) | دو وظیفه مهم مسلمانان در قبال اسم خداوند

حجت‌الاسلام سیدمرتضی میرکتولی، دبیر مجمع عالی تفسیر قرآن کریم در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا در ادامه آیه اول سوره حمد گفت: قرآن کریم دو وظیفه را در قبال اسم خداوند برایمان مطرح کرده است: وظیفه اول اینکه باید با تکریم و تعظیم نام خدا را یاد کنیم و به آن تبرک بجوییم همچنان که در آیه78 الرحمن می‌خوانیم: «تَبَارَكَ اسْمُ رَبِّكَ ذِی الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ؛‌ مبارک و پر برکت است نام خداوند صاحب جلال و کرامت»؛ زیرا این نام، نشانه صاحب عالم است و همه برکات از وجود نشأت می‌گیرد.

ی افزود: وظیفه دوم ما در قبال نام خداوند، تسبیح است. خداوند در آیه اول سوره اعلی می‌فرماید «سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الْأَعْلَى؛ نام پروردگار والایت را منزه بدار». تسبیح خداوند یعنی او را از هر عیب و نقصی منزه بدانیم. به عنوان نمونه خداوند فراموش‌کننده و نسیانگر نیست و علم و قدرت او محدودیت ندارد. تنزیه نام خدا یعنی در عرض و طول خدا نام دیگری ذکر نشود. مثلاً برخی افراد منحرف می‌گویند به نام خدا و خلق قهرمان در حالی که خداوند شریکی ندارد.

حجت‌الاسلام میرکتولی با بیان اینکه اهل معرفت گفته‌اند «بسمله» نام اعظم خداوند است و ذکر این نام از جانب عبد به منزله گفتن «کُن؛‌ موجود باش» از جانب مولاست، گفت: خداوند به نوح(ع) امر کرد «بر آن(کشتی) سوار شوید که حرکت و توقّفش با نام خداست؛ قَالَ‌ ارْکَبُوا فِیهَا بِسمِ اللَّهِ مَجْرَاهَا وَمُرْسَاهَا؛ » (هود41) از این رو می‌توان دریافت نوح(ع) با این اسم اعظم فعل انجام می‌داد و با همین اسم کشتی را حرکت داد، لذا ما نیز باید با نام خداوند کارهایمان را آغاز کنیم.

وی افزود: اسم اعظم از سنخ الفاظ نیست که انسان بتواند با آن مرده را زنده یا آتشی را گلستان کند؛ امام رضا(ع) می‌فرمایند «بسم الله الرحمن الرحیم» نزدیکتراست از مردمک چشم به سفیدی آن؛‌ از دیگر سو بدین معنا نیست که هر کسی توانایی استفاده از آن را دارد. لذا این ابزار باید در اختیار اولیاء و انبیاء یا افرادی قرار گیرد که پایگاه رفیع ولایت را دریافت کرده باشند سپس به زبان بیاورند. نظام علت و معلول هرگز با علل عادی تغییر نمی‌کند مگر اینکه در تصرف خوبان بشر باشد.

منبع: باشگاه خبرنگاران پویا